Szacuje się, że więcej niż połowa lekarzy, na pewnym etapie swojej kariery zawodowej, zostanie uwikłana w proces o błąd medyczny – i to niezależnie od tego, czy do błędu doszło, czy też nie*. Przyjrzyjmy się liście najbardziej pozywanych specjalizacji lekarskich oraz kilku poradom na uniknięcie problemów.

Których lekarzy pozywa się najczęściej?

W związku z zapoczątkowaną w Stanach Zjednoczonych falą spraw o błąd medyczny na rynku pojawiło się wiele badań oraz publikacji, które analizują zagadnienia związane z zaobserwowanym trendem.

Temat doczekał się szeregu prac, począwszy od amerykańskich badań stworzonych na podstawie informacji uzyskanych od ankietowanych lekarzy, po polskie komentarze prawne wynikające z analizy linii orzeczniczej polskich sądów cywilnych. Jakkolwiek nie zaskakuje, że powodowie w sprawach o błąd medyczny mają tendencję do zawyżania dochodzonych zadośćuczynień, z cytowanych badań wynika wiele znacznie bardziej interesujących wniosków.

W pierwszej kolejności przyjrzyjmy się zestawieniu specjalizacji lekarskich oraz obszarów medycyny, na których ciąży najwyższe ryzyko pozwania.

Różnice pomiędzy naszymi wynikami a danymi pochodzącymi z USA można wytłumaczyć między innymi tym, że rynek pozwów w Stanach Zjednoczonych jest znacznie bardziej rozwinięty, a amerykańscy lekarze są o wiele częściej pozywani.

Niemniej, co ciekawe, dla ponad połowy pozwanych lekarzy, otrzymanie pozwu było totalnym zaskoczeniem.

Również ponad połowa ankietowanych lekarzy przyznała, że przygotowania do procesu zajęły im ponad 40 godzin.

W polskich opracowaniach uwagę wzbudza znaczna rozbieżność pomiędzy niewielką liczbą pozwów cywilnych kierowanych przeciwko samym lekarzom (ok. 6% z 312 analizowanych orzeczeń sądowych) w zestawieniu z liczbą spraw karnych o błędy medyczne, których w 2016 r. prokuratura prowadziła w całej Polsce aż 4963 (dane Prokuratury Krajowej). Wyjaśnieniem powyższej sytuacji jest fakt, że:

• znaczna część lekarzy wykonuje pracę w szpitalu na podstawie umowy o pracę, natomiast zgodnie z polskim Kodeksem Pracy za pracownika-lekarza odpowiedzialność cywilną ponosi podmiot leczniczy (a zatem zdecydowana większość roszczeń cywilnych jest kierowana przeciwko szpitalom lub ubezpieczycielom i szpitalom),
• ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym (a zatem zakończone prawomocnym skazaniem postępowanie karne wobec lekarza-pracownika szpitala może ułatwić uzyskanie odszkodowania od szpitala w postępowaniu cywilnym).

W czym pacjenci dopatrywali się źródła szkody?

Odpowiadając sobie na pytanie o przyczyny, z jakich podmioty wykonujące działalność leczniczą były pozywane możemy zidentyfikować krytyczne obszary wykonywanej działalności leczniczej oraz zastanowić się nad wdrożeniem działań zapobiegawczych.

Dokonajmy zatem przeglądu zdarzeń, na bazie których strona powodowa starała się wyprowadzić odpowiedzialność lekarską.

Lepiej zapobiegać niż leczyć…

Nie chcąc, aby przywołane powyżej doświadczenia innych lekarzy w sprawach sądowych stanowiły jedynie dane statystyczne, spróbujmy wyciągnąć z nich naukę i wskazówki na przyszłość. Prześledźmy zatem kilka zaleceń od lekarzy, którzy w trakcie swojej kariery byli stroną postępowania o błąd medyczny oraz radcy prawnego specjalizującego się w tym obszarze prawa.

* Leslie Kane, MA; Captions: Debra A. Shute; Medscape Malpractice Report 2019; https://www.medscape.com/slideshow/2019-malpractice-report-6012303#1.

**R. Tymiński, M. Serocka; Kto i ile płaci za błędy medyczne? Analiza linii orzeczniczej wydziałów cywilnych sądów powszechnych w sprawach o błąd medyczny; https://www.journals.viamedica.pl.