#3 Czy lekarz ma obowiązek informowania ojca, że matka zapisała dziecko na wizytę?
Wiele problemów w codziennej pracy lekarza powstaje w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych dzieciom, których rodzice są skłóceni.
Jedna z typowych skarg z tej kategorii powstaje na bazie następujących sytuacji: (i) jeden z rodziców – na przykład ojciec – dowiaduje się po fakcie, że matka umówiła ich wspólne dziecko na wizytę lekarską, (ii) ma pretensje do lekarza/podmiotu leczniczego i składa skargę, zarzucając: udzielenie dziecku świadczenia pomimo braku adekwatnej zgody przedstawicieli ustawowych oraz (iii) żąda każdorazowego informowania go na przyszłość o umówionych wizytach jego dziecka.
Czy ojciec ma rację?
Czy jeden z rodziców może wyrazić samodzielnie zgodę na udzielenie świadczenia zdrowotnego dziecku?
Kiedy lekarz/podmiot leczniczy ma obowiązek informowania rodzica, że drugi z nich umówił dziecko na określone świadczenie zdrowotne?
Poniżej przedstawiam kilka wskazówek postępowania w tego typu sytuacjach.
#1. Weryfikacja, czy posiadają Państwo informację o ograniczeniu/pozbawieniu władzy rodzicielskiej rodzica/rodziców.
Jak pisałam poprzednio, lekarz/podmiot leczniczy nie ma obowiązku proaktywnego poszukiwania informacji o ewentualnym ograniczeniu/pozbawieniu władzy rodzicielskiej. Natomiast, jeżeli dostarczono Państwu odpis orzeczenia sądu w tym przedmiocie, to jego analiza (choć nie zawsze prosta) dostarczy odpowiedzi na powyższe pytania. Decydujące znaczenie ma oczywiście stanowisko rodzica posiadającego władzę rodzicielską.
#2. Obowiązek zawiadomienia drugiego z rodziców w przypadku procedur medycznych o podwyższonym ryzyku.
W przypadku „istotnych spraw dziecka” (w kontekście medycznym będą to przede wszystkim procedury medyczne o podwyższonym ryzyku) zgoda tylko jednego rodzica na udzielenie dziecku świadczenia zdrowotnego nie jest wystarczająca. Przy tej kategorii spraw rodzice rozstrzygają wspólnie (art. 97 § 2 Kodeks rodzinny i opiekuńczy („KRO”)). Lekarz/podmiot leczniczy powinien zatem uzyskać zgodę również drugiego z rodziców. W przypadku braku porozumienia pomiędzy rodzicami rozstrzyga sąd opiekuńczy.
#3. Brak obowiązku zawiadomienia drugiego z rodziców w przypadku pozostałych spraw związanych z leczeniem dziecka przy nieznanym stanowisku drugiego rodzica.
W przypadku pozostałych spraw dotyczących leczenia dziecka (w kontekście medycznym będą to przede wszystkim: zapisanie dziecka na wizytę lekarską oraz uczestnictwo w niej; wyrażenie zgody na świadczenie zdrowotne u dziecka, które nie wiąże się z podwyższonym ryzykiem; dostęp do dokumentacji medycznej dziecka oraz informacji o jego stanie zdrowia) każdy z rodziców może samodzielnie wyrazić zgodę na udzielenie dziecku świadczenia zdrowotnego (art. 97 § 1 oraz art. 98 KRO).
Po wyrażeniu zgody przez jednego z przedstawicieli ustawowych, lekarz może udzielić świadczenia zdrowotnego dziecku + nie ma obowiązku zawiadamiania drugiego z rodziców o planowanej procedurze medycznej u dziecka, jeżeli stanowisko tego drugiego nie jest mu znane. W takiej sytuacji, w mojej ocenie, nie ma obowiązku poszukiwania drugiego z rodziców i pytania go o zdanie, ani też proaktywnego zawiadamiania o umówionych świadczeniach zdrowotnych dziecka.
#4. Obowiązek zawiadomienia drugiego z rodziców w przypadku pozostałych spraw związanych z leczeniem dziecka przy sprzeciwie lub wniosku o bycie informowanym drugiego rodzica.
Jednak, w przypadku pozostałych spraw dotyczących leczenia dziecka, po wyrażeniu zgody przez jednego z przedstawicieli ustawowych, lekarz powinien wstrzymać się z udzieleniem świadczenia zdrowotnego dziecku + powinien zawiadomić drugiego z rodziców o planowanej procedurze medycznej u dziecka, jeżeli:
- sprzeciw drugiego jest mu znany albo
- drugi z rodziców zakomunikował wniosek/prośbę/żądanie o każdorazowym informowaniu go o planowanych świadczeniach zdrowotnych u dziecka.
W przypadku sprzeciwu drugiego z rodziców, analiza przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, nie pozostawia wątpliwości, że o możliwości udzielenia dziecku świadczenia zdrowotnego rozstrzyga wtedy sąd opiekuńczy (art. 97 § 2 KRO).
Sytuacja nie jest tak oczywista, jeżeli co prawda rodzic nie wyraża sprzeciwu, ale życzy sobie bycia informowanym o każdej umówionej procedurze medycznej u dziecka/w sposób powtarzający się utrudnia załatwianie spraw związanych z leczeniem dziecka. W takiej sytuacji, aby mieć pewność co do dysponowania prawidłową zgodą, rekomenduję:
- realizację wniosku/prośby rodzica i zawiadamianie go o planowanych procedurach medycznych u jego dziecka,
- uzyskanie zgody na procedurę medyczną również drugiego rodzica,
- w przypadku braku jednoznacznej informacji co do wyrażenia zgody/ w przypadku powtarzającego się utrudniania sobie nawzajem przez rodziców załatwiania spraw związanych z leczeniem ich wspólnego dziecka – wystosowanie do rodziców pism z prośbą, aby dla dobra dziecka uzgodnili wspólne stanowisko co do leczenia małoletniego i przekazali je lekarzowi/podmiotowi leczniczemu, który oczywiście będzie respektował zapadłe ustalenia*,
- w przypadku braku zgody drugiego rodzica/w przypadku braku uzgodnienia wspólnego stanowiska rodziców – wystąpienie o rozstrzygnięcie do sądu opiekuńczego.
*Punkt nr 3 nie ma oczywiście zastosowania do sytuacji, kiedy ze względów medycznych, potrzebne jest szybkie decyzje rozstrzygnięcie, co do możliwości udzielenia dziecku świadczenia zdrowotnego.
Przypominam przy tym, że ryzka związane z udzieleniem świadczenia zdrowotnego bez adekwatnej zgody pacjenta (np. przy niewystarczającej zgodzie tylko jednego rodzica) są istotne:
- pełna odpowiedzialność podmiotu leczniczego/lekarza w razie niepowodzenia medycznego, nawet, jeżeli świadczenie zostało udzielone prawidłowo,
- skarga do RPP za naruszenie praw pacjenta,
- roszczenie cywilne o zadośćuczynienie z tytułu naruszenia praw pacjenta,
- skarga do NFZ + kara finansowa NFZ (przy świadczeniach finansowanych przez NFZ),
- odpowiedzialność karna lekarza za udzielanie świadczeń zdrowotnych bez zgody: grzywna, ograniczenie wolności, pozbawienie wolności do 2 lat (art. 192 Kodeksu karnego).
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }